เทียนพรรษา เสน่ห์มนตราแห่งวัฒนธรรมไทย
พิมพ์ใจ รอดเมือง

เทียนพรรษา เสน่ห์มนตราแห่งวัฒนธรรมไทย

เทียนพรรษา สิ่งของสำคัญในพิธีกรรมพระพุทธศาสนา

ในช่วงระหว่างวันขึ้น 8 ค่ำ เดือน 8 ถึงวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 8 ซึ่งอยู่ในช่วงของเดือนกรกฎาคม ตามปฏิทินสุริยคตินั้น เป็นช่วงที่พุทธศาสนิกชนทั่วโลก โดยเฉพาะในดินแดนอุษาคเนย์ ดังเช่นประเทศไทยของเรา กำหนดให้มีประเพณีถวายเทียนพรรษาขึ้น ซึ่งจะมีลักษณะทางด้านพิธีกรรมที่แตกต่างกันไปในแต่ละท้องถิ่น

เทียนพรรษา เป็นสิ่งของสำคัญอย่างหนึ่งในพิธีกรรมทางพระพุทธศาสนา ซึ่งประชาชนได้มีการถวายเทียนพรรษามาตั้งแต่ครั้งสมัยโบราณกาล โดยเริ่มจากการนำเอาเทียนเล่มเล็ก ๆ หลาย ๆ เล่ม มามัดรวมกันเป็นลำต้นขนาดใหญ่ ลักษณะคล้ายกับต้นกล้วย หรือลำต้นไม้ไผ่ มีขนาดสูงประมาณ 1 เมตร ถึง 1 เมตรครึ่ง ซึ่งเป็นที่มาของคำว่า “ต้นเทียน” จนกระทั่งได้มีวิวัฒนาการการทำเทียนพรรษาด้วยวิธี “หล่อ” เทียนเป็นแท่งสูงขนาดใหญ่ และมีการแกะสลักลวดลายหรือติดพิมพ์ลวดลายให้มีความสวยงาม โดยลวดลายที่ปรากฏนั้นส่วนใหญ่แล้วจะเป็นลายดอกไม้ไทย ลายสัตว์ในเทพนิยาย หรือลายเกี่ยวกับพุทธประวัติ ซึ่งมีความอ้อนช้อยสละสลวย ใช้เทคนิคการแกะสลักที่เป็นภูมิปัญญาของช่างแต่ละท้องถิ่น

อานิสงส์แรงกล้า จากการถวายเทียนพรรษา

สำหรับประเทศไทยของเรา การถวายเทียนพรรษา เป็นประเพณีหนึ่งที่ประชาชนมักจะให้ความสำคัญ โดยมีความเชื่อว่า จะทำให้เกิดปัญญา มีความเจริญรุ่งเรือง มากด้วยมวลมิตรบริวาร เปรียบเหมือนแสงสว่างแห่งเทียน และเมื่อจากโลกนี้ไปย่อมมีกายทิพย์อันสว่างไสว

เทียนพรรษา กับประเพณีท้องถิ่นระดับโลก

นอกจากนี้ในบางพื้นที่ก็ได้มีการจัดงานถวายถวายเทียนพรรษา เป็นงานประเพณีสำคัญของแต่ละพื้นที่ โดยมีการจัดขบวนแห่ที่มีความสวยงาม ยิ่งใหญ่อลังการ ซึ่งนอกจากจะแสดงให้เห็นถึงความสมัครสมานสามัคคีของคนในชุมชนแล้ว เรื่องราวต่าง ๆ ที่นำเสนอในขบวนแห่เทียนพรรษา ยังสะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรมภูมิปัญญาของท้องถิ่นที่ได้มีการสั่งสม จนเป็นสิ่งที่เชิดหน้าตาของชุมชนด้วยเช่นเดียวกัน

แม้ว่าในปัจจุบัน เทียนพรรษาอาจจะไม่มีความจำเป็นมากนักสำหรับการใช้เป็นแสงสว่างภายในวัด เนื่องจากมีการใช้ไฟฟ้าเข้ามาแทนที่ตามยุคสมัย แต่เทียนพรรษาก็ยังคงมีความจำเป็นสำหรับการใช้จุดบูชาในศาสนพิธีกรรมของพระภิกษุสงฆ์ตลอดไตรมาส และประการสำคัญคือ เทียนพรรษา ยังทำหน้าที่เป็นสัญญะแห่งความศรัทธาและความดีงาม ที่พุทธศาสนิกชนทั้งหลายต่างร่วมใจกันหล่อขึ้น หรือรวบรวมทรัพย์เพื่อจัดซื้อจัดหา มาถวายในช่วงเทศกาลเข้าพรรษา เพื่อการบำรุงพระพุทธศาสนา และสืบทอดมรดกวัฒนธรรมของชาติให้คงอยู่คู่แผ่นไทยตลอดไป

SHARE

หน่วยประชาสัมพันธ์ งานบริหารงานทั่วไป กองกลาง สำนักงานอธิการบดี มหาวิทยาลัยราชภัฏรำไพพรรณี